Khí hư là thước đo sức khỏe phụ khoa

Khí hư (hay huyết trắng) là dịch tiết tự nhiên của âm đạo. Bình thường, khí hư có màu trắng trong hoặc hơi ngả vàng nhẹ, không mùi hoặc chỉ có mùi tanh rất nhẹ. Dịch độ có độ nhờt nhất định giúp giữ ẩm vùng kín, bảo vệ âm đạo, ngăn ngừa vi khuẩn có hại. Lượng khí hư cũng thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt.

Khí hư bất thường xảy ra khi dịch tiết âm đạo có những biểu hiện khác lạ so với thường ngày về màu sắc, mùi hoặc kết cấu. Chẳng hạn, khí hư trở nên đục quánh, đổi màu và có mùi hôi khó chịu là dấu hiệu vùng kín đang gặp vấn đề. Đôi khi khí hư bất thường kèm theo các triệu chứng như ngứa ngáy, nóng rát ở âm đạo, đau khi quan hệ tình dục hoặc đau bụng dưới. Trên thực tế, phần lớn trường hợp khí hư bất thường là do viêm nhiễm phụ khoa, tiêu biểu là viêm âm đạo.

Vậy làm sao để nhận biết khí hư bất thường đang cảnh báo bệnh gì? Dưới đây chúng ta sẽ phân tích các màu sắc và mùi khí hư bất thường thường gặp và những bệnh lý phụ khoa liên quan.

Nhận biết bệnh phụ khoa qua màu sắc khí hư

Màu sắc dịch tiết âm đạo thay đổi lạ thường là một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất của khí hư bất thường. Dựa vào màu sắc khí hư, chị em có thể phần nào “đọc vị” được tình trạng sức khỏe phụ khoa của mình:

Khí hư màu trắng đục, đặc như phô mai

Khí hư chuyển sang màu trắng đục, dịch đặc quánh hoặc vón cục thường là dấu hiệu nhiễm nấm Candida ở âm đạo. Dạng khí hư này có thể trông giống như bã đậu hoặc pho mát vỡ. Thường nhiễm nấm khiến âm đạo ngứa ngáy rất nhiều, đôi lúc có cảm giác nóng rát khi tiểu tiện. Khác với viêm nhiễm do vi khuẩn, khí hư do nấm Candida không có mùi hôi đặc trưng, mà chỉ có thể có mùi chua nhẹ.

Khí hư màu xám hoặc trắng xám

Khí hư màu xám (hoặc trắng đục hơi xám) thường liên quan đến viêm âm đạo do vi khuẩn (mất cân bằng hệ vi sinh, còn gọi là nhiễm tạp khuẩn âm đạo). Đặc điểm nhận biết rõ nhất là khí hư có mùi tanh như mùi cá ươn, nhất là sau khi quan hệ. Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể kèm theo cảm giác ngứa rát vùng kín hoặc tiểu hơi xót. Tình trạng này cần được điều trị bằng kháng sinh phù hợp để tránh biến chứng.

Khí hư màu vàng hoặc xanh

Khí hư chuyển sang màu vàng nhạt, vàng xanh hoặc xanh lá cho thấy khả năng nhiễm trùng lây qua đường tình dục. Thủ phạm hay gặp là trùng roi Trichomonas. Khí hư do Trichomonas có màu vàng xanh, dạng loãng hoặc có bọt, và thường kèm mùi hôi khó chịu. Khí hư vàng đục giống mủ có thể do bệnh lậu. Ngoài ra, viêm cổ tử cung hoặc viêm lộ tuyến cổ tử cung cũng có thể khiến khí hư ra nhiều, màu vàng xanh và có mùi hôi nặng.

Khí hư màu nâu hoặc lẫn máu

Khí hư có lẫn chút máu hoặc chuyển màu nâu xảy ra khi một ít máu cũ trộn lẫn với dịch âm đạo. Nếu khí hư màu nâu xuất hiện ngay sau kỳ kinh nguyệt thì có thể chỉ là vệt máu kinh còn sót lại, không đáng lo. Tuy nhiên, nếu khí hư màu nâu ra không đúng thời điểm (ngoài kỳ kinh) hoặc có màu nâu đậm kèm mùi hôi khắm thì đây có thể là dấu hiệu nguy hiểm. Viêm lộ tuyến cổ tử cung có thể gây khí hư ra nhiều, màu trắng đục kéo dài và đôi khi lẫn máu. Ung thư cổ tử cung ở giai đoạn sớm cũng có biểu hiện huyết trắng lẫn máu hoặc dịch nâu. Đặc biệt, khí hư lẫn máu kèm mùi hôi nặng sau quan hệ thường cảnh báo ung thư cổ tử cung – chị em cần đi khám ngay, không nên chủ quan.

Nhận biết bệnh phụ khoa qua mùi khí hư

Mùi khó chịu từ khí hư là một yếu tố gợi ý rõ rệt về tình trạng viêm nhiễm. Âm đạo khỏe mạnh có cơ chế tự làm sạch và duy trì độ pH acid, nên khí hư sinh lý thường không có mùi rõ rệt. Nếu đột nhiên nhận thấy khí hư có mùi lạ hôi tanh, rất có thể đó là biểu hiện của một viêm nhiễm phụ khoa:

Khí hư mùi tanh như cá

Mùi tanh giống mùi cá ươn là dấu hiệu điển hình của viêm âm đạo do vi khuẩn. Theo Cleveland Clinic (Mỹ), khí hư có mùi tanh nặng, nhất là sau khi giao hợp, gần như chắc chắn báo hiệu tình trạng nhiễm khuẩn âm đạo.

Khí hư mùi hôi thối

Khí hư có mùi hôi “khủng” (mùi hôi thối) là biểu hiện của một viêm nhiễm nghiêm trọng ở vùng kín. Mùi hôi nặng thường do các vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây bệnh tình dục gây ra. Nếu vùng kín xuất hiện mùi hôi thối kèm theo dịch tiết đổi màu, chị em nên đi khám phụ khoa sớm. Đôi khi, một vật lạ như băng vệ sinh bị quên trong âm đạo cũng có thể gây mùi hôi rất khó chịu – trường hợp này cần được lấy ra và điều trị viêm nhiễm kèm theo (nếu có).

Khí hư mùi chua nhẹ giống men

Khí hư có mùi chua rõ rệt kèm ngứa và huyết trắng trắng đục vón cục gần như chắc chắn do nấm Candida ở âm đạo. Viêm âm đạo do nấm Candida có thể điều trị khá đơn giản bằng thuốc kháng nấm, nhưng bệnh dễ tái phát nếu môi trường vùng kín vẫn ẩm ướt hoặc vệ sinh kém.

Xử trí và phòng ngừa khí hư bất thường

Những thông tin trên cho thấy màu sắc và mùi khí hư có thể giúp chị em phát hiện sớm các vấn đề phụ khoa. Tuy nhiên, quan trọng hơn là biết cách xử lý khi gặp phải tình trạng này và chủ động phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe vùng kín lâu dài:

• Thăm khám bác sĩ phụ khoa: Nếu thấy khí hư bất thường kèm triệu chứng khó chịu, chị em nên đến bệnh viện/phòng khám phụ khoa để được kiểm tra. Bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân gây viêm nhiễm. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp (thuốc kháng sinh, kháng nấm, …) để diệt trừ tận gốc tác nhân. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống hay đặt âm đạo khi chưa rõ bệnh, vì điều này có thể làm tình trạng nặng hơn hoặc che mất triệu chứng thực sự.

• Giữ gìn vệ sinh vùng kín: Giữ vùng kín luôn sạch sẽ và khô ráo là nguyên tắc vàng để phòng ngừa viêm nhiễm. Chị em nên rửa âm hộ (bên ngoài) mỗi ngày bằng nước ấm và phù hợp. Tránh thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo (dễ làm mất cân bằng vi khuẩn và gây viêm nhiễm ngược dòng). Bên cạnh đó, cần thay băng vệ sinh trong kỳ kinh mỗi 4-6 giờ và hạn chế lạm dụng băng vệ sinh hàng ngày (miếng lót ngoài chu kỳ) để vùng kín không bị ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển. Dung dịch vệ sinh Intimate với acid lactic và chiết xuất thảo dược giúp làm sạch nhẹ, cân bằng pH và khử mùi. Sản phẩm an toàn dùng hàng ngày, không gây khô rát hay kích ứng.

• Thói quen sinh hoạt lành mạnh: Giữ vùng kín khô thoáng (mặc đồ lót thoáng mát, tránh quần bó). Tình dục an toàn (dùng bao cao su, chung thuỷ một vợ chồng). Bổ sung dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý giúp tăng sức đề kháng.

Kết luận: Khí hư là “tấm gương” phản ánh tình trạng sức khỏe phụ khoa của chị em. Việc theo dõi màu sắc, mùi khí hư giúp chị em phát hiện sớm bất thường và đi khám kịp thời. Duy trì thói quen vệ sinh tốt và khám phụ khoa định kỳ để bảo vệ sức khỏe sinh sản.