Viêm nấm âm đạo tái phát là gì?

Nhiễm nấm âm đạo hay còn gọi là nấm Candida là bệnh phụ khoa thường gặp. Khoảng 70 % phụ nữ trải qua ít nhất một lần nhiễm nấm trong đời, và khoảng 8 % gặp tình trạng tái phát nhiều lầnncbi.nlm.nih.gov. Một trường hợp được coi là tái phát khi xảy ra từ ba đến bốn đợt bùng phát trong một năm. Mặc dù không đe dọa tính mạng, viêm nấm tái phát liên tục gây ngứa rát, khí hư vón cục như bã đậu, mùi hôi khó chịu và đau khi quan hệ, khiến người bệnh mất tự tin và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân khiến nấm âm đạo tái phát

1. Mất cân bằng hệ vi sinh và nội tiết

Âm đạo tự nhiên có môi trường vi khuẩn và nấm cân bằng. Khi điều kiện thay đổi, Candida phát triển mạnh và gây bệnh. Các yếu tố góp phần gồm dùng kháng sinh dài ngày khiến lợi khuẩn bị diệt, hormone estrogen tăng cao do thai kỳ, thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone, bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch và thói quen vệ sinh không đúng như thụt rửa sâu, sử dụng xà phòng có chất tẩy mạnh. Ngoài ra, mặc quần áo bó sát hoặc để đồ ướt lâu giữ môi trường ẩm ướt – điều kiện lý tưởng cho nấm.

2. Không điều trị dứt điểm

Nhiều người tự ngưng thuốc khi triệu chứng thuyên giảm. Điều này khiến nấm chỉ tạm thời suy yếu và nhanh chóng bùng phát trở lại. Theo hướng dẫn chuyên môn, đợt điều trị đầu tiên cần kéo dài 7–14 ngày bằng thuốc đặt hoặc uống và chỉ dừng khi bác sĩ đánh giá đạt thuyên giảm nấm học. Nếu ngừng sớm, các bào tử còn sót lại dễ gây tái nhiễm.

3. Nhiễm lại từ bạn tình hoặc môi trường

Candida có thể lan qua tiếp xúc da và quan hệ tình dục, dù không được xếp vào nhóm bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nếu chỉ điều trị một người mà không xử lý cho bạn tình, nguy cơ tái nhiễm rất cao. Nấm cũng có thể tồn tại trên khăn tắm, quần lót chưa giặt sạch hoặc nơi ẩm ướt nên việc vệ sinh và phơi khô đồ dùng cá nhân là rất quan trọng.

4. Chủng nấm không phải Candida albicans hoặc kháng thuốc

Khoảng 10–20 % phụ nữ bị viêm nấm tái phát do các chủng như C. glabrata vốn ít nhạy với azole. Ngoài ra, nấm kháng thuốc xuất hiện khi lạm dụng thuốc không đúng hướng dẫn. Những trường hợp này cần được bác sĩ chuyên khoa cấy và xét nghiệm nhạy cảm thuốc để chọn phác đồ thích hợp.

Viêm nấm tái phát có nguy hiểm không?

Viêm nấm âm đạo chủ yếu gây khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt. Nếu không điều trị dứt điểm, tái phát liên tục sẽ làm tổn thương niêm mạc và gây viêm da quanh vùng sinh dục. Ở phụ nữ mang thai, nhiễm nấm có thể truyền sang bé khi sinh nên cần điều trị cả mẹ và bé. Bệnh cũng làm chị em lo lắng, giảm ham muốn, ảnh hưởng đời sống vợ chồng và tinh thần.

Điều trị viêm nấm tái phát

Chẩn đoán chính xác

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh, khám phụ khoa và lấy mẫu khí hư để soi tươi, nuôi cấy nhằm phân biệt nấm với viêm do vi khuẩn hoặc bệnh lây truyền khác. Khi xác định được loại nấm, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ phù hợp.

Phác đồ hai giai đoạn

• Giai đoạn tấn công: Dùng thuốc đặt hoặc uống trong 7–14 ngày giúp giảm triệu chứng và ức chế nấm. Với phụ nữ mang thai, chỉ sử dụng thuốc đặt tại chỗ; không dùng fluconazole uống vì nguy cơ sảy thaiv.

• Giai đoạn duy trì: Sau khi triệu chứng thuyên giảm, cần dùng fluconazole 100–200 mg mỗi tuần trong 6 tháng hoặc thuốc đặt cách tuần để duy trì. Phác đồ này giúp kéo dài thời gian không triệu chứng. Trong trường hợp nấm không phải C. albicans hoặc nghi kháng thuốc, bác sĩ có thể lựa chọn liệu pháp dài hơn hoặc sử dụng boric acid đặt âm đạo trong 3 tuần.

Điều trị bạn tình và theo dõi

Mặc dù việc điều trị bạn tình chưa được khuyến cáo rộng rãi, các ca tái phát thường liên quan tới việc lây nhiễm chéo. Do đó, cả hai nên đi khám và tuân thủ điều trị nếu cần. Người bệnh phải tái khám sau liệu trình để đánh giá hiệu quả và tránh tự mua thuốc hoặc dùng lại đơn thuốc cũ, vì điều này dễ gây kháng thuốc và tái phát dai dẳng.

Chăm sóc và phòng ngừa tại nhà

Giữ vệ sinh vùng kín đúng cách

Vệ sinh nhẹ nhàng mỗi ngày bằng nước sạch và dung dịch chuyên dụng giúp duy trì pH và hệ vi sinh. Dung dịch vệ sinh Intimate Ziaja là sản phẩm dịu nhẹ chứa axit lactic và chiết xuất thảo dược, giúp làm sạch mà không làm khô niêm mạc. Sử dụng sản phẩm này hỗ trợ cân bằng pH, giảm ngứa và khí hư, góp phần hạn chế tái phát. Trong kỳ kinh nguyệt, thay băng vệ sinh 3–4 giờ/lần, giặt và phơi khô quần lót mỗi ngày.

Lối sống lành mạnh

Duy trì lối sống khoa học giúp nâng cao miễn dịch và hạn chế nấm tái phát. Người bệnh nên:

• Kiểm soát bệnh nền như tiểu đường, béo phì và tránh stress kéo dài; ăn nhiều rau, hoa quả tươi, sữa chua; uống đủ nước và hạn chế đường tinh luyện.

• Tránh thụt rửa và các sản phẩm có mùi thơm mạnh; không ngâm mình lâu trong bồn tắm nóng; thay quần áo ướt ngay sau khi bơi hoặc tập luyện.

• Mặc đồ thoáng khí, ưu tiên chất liệu cotton; tránh quần bó và đồ lót ẩm ướt.

• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su khi cần; vệ sinh nhẹ nhàng sau quan hệ và tạm ngưng sinh hoạt vợ chồng trong thời gian điều trị.

Tuân thủ liệu trình và khám định kỳ

Tuân thủ phác đồ điều trị và dùng hết thuốc theo chỉ định là chìa khóa để diệt sạch nấm. Đừng dừng thuốc khi triệu chứng giảm. Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm bất thường và điều chỉnh thói quen chăm sóc.

Viêm nấm âm đạo tái phát không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đời sống. Bệnh có thể được kiểm soát nếu phụ nữ hiểu rõ nguyên nhân, điều trị đúng phác đồ và thay đổi thói quen sinh hoạt. Duy trì vệ sinh khoa học, sử dụng dung dịch vệ sinh Intimate Ziaja và khám phụ khoa định kỳ là những bước quan trọng giúp giảm nguy cơ tái phát. Khi có dấu hiệu bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị phù hợp.